Amsterdam, een uitje in de zomer van 1968 

Amsterdam wordt alom bejubeld en bezongen. Daar kun je nauwelijks superlatieven aan toevoegen. Ook ik zal dat niet doen. Maar de hoofdstad van ons land heeft wel wat.

In 1968 vonden mijn ouders het nodig mij en mijn zusje Marjanne kennis te laten maken met deze fraaie stad. Het werd een reisje met de trein vanuit Heerenveen. Dat betekende dus eerst een ritje met de NTM-bus van Joure naar Heerenveen. In het centraal station keek ik mijn ogen uit. Wat een imponerend gebeuren en dan al die treinen uit alle uithoeken van het land. Super. Maar we wilden vooral de stad bekijken. Dat ging te voet. Ik herinner me de bloemenmarkt en natuurlijk Artis. Een boottocht door de grachten mocht niet ontbreken. Hier werden we op de kiek gezet. Ik heb me er altijd over verwonderd hoe mijn vader hier de weg wist in die doolhof van straten, stegen en grachten. Later hoorde ik dat zijn oom en tante hier woonden en dat hij daar wel eens kwam.

Harinkramen in de stad, op de bruggen van grachten, op markten, op pleinen en daar bij die molen (Stellingmolen De Gooyer aan de Funenkade).

Het Amsterdamse Centraal Station met daarvoor het driehoekige Stationsplein, waar vandaan de bussen en trams de treinpassagiers verder de stad inrijden.

Hier vanaf het Damrak, waar verschillende maatschappijen elkaar beconcureerden waaronder Meyers Rondvaarten en Reederij Plas, vertrok de vaart door de Amsterdamse grachten en over het IJ.

De Westertoren, gezien vanaf het water.

Amsterdamse grachten

De 17e eeuwse Haarlemmersluis waar het Singel uitmondt in het IJ.

Terug bij het vertrekpunt waarna de voettocht verder ging richting de Dam.

Het begin van de Dam vanaf de Nieuwendijk.

Het Koninklijk Paleis op de Dam, tussen 1648 en 1665 gebouwd als stadhuis, architect Jacob van Campen.

Dit draaiorgel op de Dam is van de orgelbouwer Th. Mortier uit Antwerpen.

In 1875 begon de Belg Leon Warnies met een draaiorgelbedrijf in Amsterdam. Warnies verhuurde in het begin voornamelijk cilinderorgels. Later werd overgestapt op draaiorgels. In 1932 werd het bedrijf voortgezet door de familie Perlee. De familie Perlee is een van de bekendste (en tevens oudste) draaiorgelfamilies van Nederland en komt uit Amsterdam. Het bedrijf is gevestigd in de Jordaan in de Westerstraat.

In 1968 draaide bioscoop Roxy in de Kalverstraat de speelfilm ‘De nacht van inspector Tibbs’, de originele titel was ‘In the heat of the night’ met acteurs Sidney Poitier en Rod Steiger. Aan het eind van de straat staat de Munttoren. De Munttoren, ook wel De Munt genoemd, heet officieel Regulierstoren en maakte vroeger deel uit van de Regulierspoort. Deze stadspoort was één van de drie hoofdpoorten van de middeleeuwse vestingwerken van de stad.

De Bloemenmarkt, bloemen- en plantenmarkt voluit, is een permanente markt in de binnenstad van Amsterdam aan het Singel. De Bloemenmarkt bevindt zich tussen het Koningsplein en het Muntplein.  

De Reguliersbreestraat 

Rechts van het midden het grote terras van het Rembrandtpleintheater.

Het Rembrandtplein is een plein in het centrum van Amsterdam, tussen de Reguliersbreestraat en de Amstelstraat. Het plein grenst aan het Thorbeckeplein. Ook de Reguliersdwarsstraat, de Korte Reguliersdwarsstraat, de Halvemaansteeg, de Bakkerstraat en de Utrechtsestraat komen uit op het plein. Het Rembrandtplein behoort door de vele horecagelegenheden en terrasjes tot de bekendste uitgaansgebieden in Amsterdam. Met mijn ouders en zusje heb ik in 1968 op het terras van het Rembrandtpleintheater enige tijd mijn ogen uitgekeken naar de bonte mengeling passanten. Max Tak componeerde Over het Rembrandtplein het liedje:

Onder de bomen van het plein,
  daar kun je zo gelukkig zijn ...  

Het vermaarde, op het Parijse voorbeeld geïnspireerde, café Mille Colonnes, was tussen 1879 en 1929 gevestigd aan het Rembrandtplein 11-15. In Heck's Victoria's Lunchroom, dat later op deze plaats de deuren opende, werd het amusement verzorgd door een groot orkest en populaire vocalisten. Tussen 1966 en 1986 was hier de bioscoop Rembrandtpleintheater gevestigd met het grote terras aan het plein.  

De Bakkerstraat

Tijdens onze wandeling door Amsterdam passeerden we het Waterlooplein. Mijn vader vertelde over mijn oudtante Akke Bosma, een zus van mijn beppe Anne Bosma, dat zij en haar echtgenoot wekelijks de Waterloopleinmarkt afstruinden. Deze ets, gemaakt door Gerrit Nicolaas Woudt (1911-1983) heb ik gekregen uit hun nalatenschap.

De oom van m’n vader, Jacob van Doorn die getrouwd was met zijn tante Akke Bosma, had ooit gewerkt bij de firma Houthandel V.O.F. P. Schipper. De molen op de ets behoorde vroeger tot het zaagmolenbezit van die familie.

De zeskante bovenkruier houtzaagmolen had de naam De Bonte Arend. Hij was gelegen in Zaandam, in het Westzijderveld, aan de Wetering achter station N.S ten zuidwesten van de nog steeds bestaande paltrokhoutzaagmolen De Held Jozua. In 1905 was de molen al gesloopt, maar dat was niet het einde van het bedrijf, want de V.O.F. P. Schipper werkte in de schuren verder op stoomkracht met één zaagraam en een cirkelzaag. Tot de jaren 60 bruiste het er nog van de activiteiten. In 1970 verbrandden de resten. Voor een uitgebreid historisch overzicht verwijs ik naar de molendatabase.

De Bonte Arend

Het Waterlooplein is een plein in het centrum van Amsterdam. Het is vernoemd naar de Slag bij Waterloo. Op het Waterlooplein en langs de Zwanenburgwal wordt zes dagen per week een vlooienmarkt gehouden. Er zijn ongeveer 300 standplaatsen. Op zondag is de markt gesloten. Op deze foto is nog het oude Plein te zien zoals het in 1968 gesitueerd was, thans begint het links vanaf de Mozes en Aäronkerk  en gaat verder richting de Zwanenburgwal.

Artis is de dierentuin van Amsterdam, en de oudste dierentuin van Nederland, gelegen in de Plantagebuurt, niet ver van het Waterlooplein. De ingang bevindt zich aan de Plantage Kerklaan. Het Koninklijk Zoölogisch Genootschap Natura Artis Magistra, ("de natuur is de leermeesteres van de kunst en wetenschap") in de volksmond: Artis, werd in 1838 door G.F. Westerman, J.W.H. Werlemann en J.W. Wijsmüller opgericht. Het park heeft een 27-tal monumentale gebouwen die grotendeels uit de negentiende eeuw stammen.

Het Rembrandthuis is een voormalig woonhuis in de Jodenbreestraat, waarin thans het Museum Het Rembrandthuis is gevestigd. Tussen 1639 en 1658 werd het huis bewoond door de bekende Nederlandse kunstschilder Rembrandt van Rijn in een periode van welstand. Het huis werd rond 1606 gebouwd.

De Nieuwmarkt is een plein in het centrum van Amsterdam, tussen de Geldersekade en de Kloveniersburgwal. Het grenst in het noorden aan de Zeedijk en in het zuiden aan de Sint Antoniebreestraat en vormt het middelpunt van de Nieuwmarktbuurt. 

Centraal staat de monumentale Waag. De Waag is een 15e-eeuws gebouw en was oorspronkelijk een stadspoort. De huidige naam verwijst naar de latere functie als waag. Het gebouw heeft een reeks andere functies gehad, waaronder gildehuis, museum, brandweerkazerne en anatomisch theater. 

Publiek Domein

In het schilderij ‘De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp’ van Rembrandt is de ontleding van een lijk in de Waag te zien. Het was zijn eerste groepsportret dat hij in 1632 heeft geschilderd.

De Geldersekade met de Schreierstoren. De Schreierstoren is een verdedigingstoren die vroeger deel uitmaakte van de stadsmuur van Amsterdam. De toren werd gebouwd rond 1487 op de hoek van het IJ en de oostkant van de stad, en is de enige bewaard gebleven verdedigingstoren van Amsterdam.

De toren heette vroeger de Schrayershoucktoren omdat de stadsmuur hier een scherpe hoek maakte (van schray = "scherp"). De huidige naam zou de toren hebben gekregen omdat hij op de plaats stond waar in de tijd van de VOC, vrouwen afscheid namen van hun mannen voordat die op reis gingen. Deze verklaring is niet erg waarschijnlijk, maar het wordt desondanks vaak verteld en voor min of meer waar aangenomen.  

De Prins Hendrikkade met links wederom de Schreierstoren. Op de achtergrond is de basiliek van de Heilige Nicolaas te zien. Deze rooms-katholieke kerk, officieel de Heilige Nicolaas binnen de Veste geheten, is gebouwd in de periode 1884-1887 naar een ontwerp van de architect Adrianus Cyriacus Bleijs. De Schreierstoren was er vier eeuwen eerder.

Hier vandaan was het nog tien minuten lopen naar de perrons van het Centraal station.

Vanaf het Centraal Station ging die zomerdag in 1968 de treinreis terug naar Joure.