Gerben D.
Wijnja
Sporen
in Amsterdam
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
18
|
19
|
20
|
21
|
22
|
23
|
24
|
25
|
26
|
De
Amsterdamse tram is het grootste trambedrijf van Nederland, en een van
de grootste tramnetten van Europa. Op 3 juni 1875 werd de eerste
paardentramlijn van de AOM, de Amsterdamsche Omnibus Maatschappij
(opgericht in 1872 door onder meer Karel Herman Schadd), in gebruik
genomen. Deze verbond de Plantage met het Leidscheplein. In het laatste
kwart van de 19e eeuw werden paardentramlijnen aangelegd door de
belangrijkste straten van Amsterdam en werden alle buurten binnen de
Singelgracht met de Dam verbonden. Ook kwamen er lijnen naar de
toenmalige nieuwbouwwijken, zodat er aan het einde van de eeuw zo'n
vijftien tramlijnen waren naar onder andere de Vondelstraat, Overtoom,
Willemsparkweg, Amsteldijk, Linnaeusstraat, Weesperzijde,
Bilderdijkstraat en Ceintuurbaan. In de huidige tramlijnen 1, 2, 3, 4,
7, 9, 10 en 13 zijn nog duidelijk de routes van de oorspronkelijke
paardentramlijnen te herkennen.
|

De
paardentram
Als mijn oom Ben, van oorsprong Amsterdammer,
bij ons op visite kwam, ging het gesprek altijd richting auto’s (hij
werkte in een garage) of oude ansichtkaarten die hij verzamelde. Zo
kreeg ik de meest fraaie auto’s te zien en mijn tante Godske was een
al even enthousiast verzamelaar, maar dan van fantasiekaarten en
ansichtkaarten van Oud Joure.
Ooit
liet hij me een boekje zien over de paardentrams in Noord-Holland. Ik
was ‘verkocht’: de plaatjes spraken me zo aan. In m’n collectie
zitten sindsdien verschillende afbeeldingen van paardentrams. Anton
Pieck wist ze ook te waarderen. Van hem zijn schitterende platen bekend
van het Damrak. Maar op deze foto zien we de paardentram die reed tussen
Sloten en Amsterdam. Ooit was er een diligencedienst. In 1841 maakte die
het mogelijk de inpoldering van de Haarlemmermeer te aanschouwen. Vanaf
1900 kwam er in Amsterdam een eind aan de paardentrams. Ze werden toen
een voor een vervangen door electrische trams. De laatste paardentram
reed in 1916 tussen Nassauplein en Sloterdijk.
|

Anton Pieck, paardentram op
het Damrak
Met gezwinde spoed baant de
paardentram zich over het besneeuwde spoor vanaf de Dam via het Damrak
richting Centraal Station.
|

Paardentrams
Sarphatistraat
Op
deze kaart van voor 1900 zien we links de paardentram richting
Frederiksplein en rechts de paardentram richting Hoge Sluis en Amstel.
|

Eerste
elektrische tram Amsterdam-Haarlem
Bron:
geïllustreerd weekblad De Prins van 15 augustus 1904.

Elektrische tram Union
55
Volgens het Geheugen van de Amsterdamse Tram startte Lijn 8 op 1 april
1905 op de route Weesperzijde – Stationsplein via de Weesperstraat en
de Nieuwmarkt. Sinds 16 juni 1904 reed de eerste elektrische tram hier
overigens al onder lijnnummer 7. Op de oude kaart van circa 1905
passeert de Union 55 de Schreierstoren en bereikt spoedig het
kopeindpunt Stationsplein.
|

Electrische
tram 89
De
elektrische tram die je vanaf de Dam naar het station en het IJveer
bracht, de vaarverbinding met het noorden van Amsterdam.
|

Koningsplein met electrische tram
Op deze foto is het Koningsplein te zien, dat anders dan de naam
doet vermoeden, een straat is tussen de Leidsestraat en het Singel. De
electrische tram komt vanaf het Centraal Station, Damrak, Dam en
Rokin in de Spuistraat. Is vervolgens Het Spui gepasseerd en de brug
over het Singel en rijdt via het Koningsplein naar de Leidsestraat. In
het linker hoekpand op de hoek van het Koningsplein en de Herengracht
was de tailleur Broekmans gevestigd. Een tailleur, ook wel een
kleermaker, snijder of coupeur genoemd, is van oudsher iemand die
bovenkleding vervaardigt.
|

Leidschestraatbrug met tramrails over de
Heerengracht
Bron: geïllustreerd weekblad De Stad Amsterdam
van 27 december 1921.



Leidschestraat/Keizersgracht
hinder voor trams
Bron:
geïllustreerd weekblad De Stad
Amsterdam van 10 januari 1922.

Haarlemse
tram ontspoord in de bocht Raadhuisstraat/SpuistraatBron
op
17 januari 1922.

Trams
in de Leidschestraat, december 1929
De Leidschestraat in Amsterdam vlak voor
Sinterklaas. Het is een drukte van belang in de stad. Iedereen wil de
Sint nog vlug een handje helpen. De foto werd op 6 december 1929 door
het geïllustreerde weekblad De Stad Amsterdam gepubliceerd.
|




Station
Amsterdam Centraal is het centraal station van de Nederlandse hoofdstad.
Het is gebouwd tussen 1881 en 1889 naar ontwerp van P.J.H. Cuypers, A.L.
van Gendt (stationsgebouw) en L.J. Eijmer (stationskap). Het station
telt zes perrons die via drie dwarsgangen onder de vijftien sporen
(waarvan 11 reizigerssporen) bereikbaar zijn.
Het station (tot mei 2000 Amsterdam CS geheten) verving het in 1878
gesloten Station Amsterdam Willemspoort en het van 1878 tot 1889
gebruikte tijdelijke station Westerdok. Het is gebouwd op drie
aangeplempte eilanden in het IJ. Hiervoor werd zand gebruikt uit de
duinen bij Velsen, dat vrijkwam bij het graven van het Noordzeekanaal.
Net als veel andere gebouwen in Amsterdam werd het gebouwd op houten
palen (8687 stuks).
Op 15 oktober 1889 werd het station onder enorme publieke belangstelling
geopend.
|

De
uitbreiding van het Centraal Station op de cover van het weekblad De Stad
Amsterdam van 29 november 1921.

Vertrek
trein van het Centraal Station, bron: weekblad De Stad
Amsterdam van 10 januari 1922.

Amsterdam CS spoorwegongeluk, bron: geïllustreerd
weekblad Utrecht in de Woord en Beeld van 1 maart 1929.
|

Bron: geïllustreerd
weekblad
WIJ van 28 februari 1936.
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
18
|
19
|
20
|
21
|
22
|
23
|
24
|
25
|
26
|
Home |